Zamek Krzyżtopór w Ujeździe: niezwykła budowla i jej magia

Jest jedną z najbardziej fascynujących budowli w Polsce oraz zabytkiem, którego w trakcie wycieczki po województwie świętokrzyskim nie można pominąć. Zamek Krzyżtopór to wyjątkowa historia oraz ciekawe rozwiązania architektoniczne, to również liczne legendy i tajemnice, dzięki którym zamek ten jest bardzo chętnie odwiedzany przez gości z całej Polski. Co warto wiedzieć na jego temat? Na czym polega jego fenomen?

Wiadomo, że ziemie, na których powstał zamek Krzyżtopór, pierwotnie należały do cystersów z Jędrzejowa, a następnie do Oleśnickich. Dziś najczęściej Ujazd kojarzony jest z Ossolińskimi, którzy wprawdzie gościli tu krótko, za to pozostawili po sobie wyjątkową pamiątkę. Jest nią zamek, którego ruiny do dziś robią ogromne wrażenie.

Budowę zamku Krzyżtopór zapoczątkował Krzysztof Ossoliński – człowiek majętny, wpływowy, a przy okazji mogący się pochwalić szeroką wiedzą i wszechstronnymi zainteresowaniami. W 1620 roku rozpoczęły się prace nad jego rezydencją – obiektem, który miał być najpiękniejszą i największą siedzibą magnacką na ówczesnych ziemiach polskich. W ciągu 20 lat powstała piękna budowla, łącząca cechy typowe dla wygodnej rezydencji magnackiej z cechami typowymi dla budowli o charakterze obronnym. Od samego początku uwagę przyciągały tu potężne bastiony oraz nietypowy plan zamku, intrygował też rozkład pomieszczeń oraz ilość większych sal, pokoi oraz okien. Niestety, choć Krzysztof Ossoliński sporo zainwestował w budowę zamku, nie mógł się zbyt długo cieszyć jego pięknem. Po jego śmierci panem Ujazdu został jego jedyny syn, Krzysztof Baldwin, który jednak 4 lata później zginął w bitwie pod Zborowem. Od tej pory zamek często zmieniał swych właścicieli, co stało się przyczyną jego stopniowego upadku. Wiele strat przyniosły też częste wojny, przy czym największymi wyzwaniami dla zamku Krzyżtopór okazały się potop szwedzki oraz konfederacja barska. Dziś opuszczony zamek jest ważną atrakcją turystyczną, a kto w czasie wycieczki po województwie świętokrzyskim zajrzy na jego teren, ten z pewnością nie będzie żałować.

Co warto wiedzieć na temat tej niezwykłej budowli? To, że jest to jedno z największych założeń tego typu w Europie, które swego czasu mogło konkurować z Wersalem. Kubatura tego zamku to 70 tysięcy metrów sześciennych, a powierzchnia – 1,3 hektara. Co ciekawe, do budowy tego zamku zużyto 500 ton wapna palonego, 200 tysięcy cegieł i 30 tysięcy dachówek. O tym, jak wyglądały wnętrza zamku, mówi nam wiele legend. Jedna z nich głosi, iż w jadalni miał się znajdować szklany sufit, będący jednocześnie akwarium z egzotycznymi rybkami. Nie brak też legend o podziemiach zamku, które miały łączyć Ujazd z Ossolinem. Dzięki takim opowieściom, miłośnicy historii odwiedzający zamek Krzyżtopór nie mogą się nudzić. To miejsce skutecznie pobudza wyobraźnię i sprawia, że wizyta w tej części województwa świętokrzyskiego na długo zapisuje się w pamięci wszystkich zwiedzających.